دستگاه پایش آنلاین ذرات دودکش یک دستگاه است که برای اندازه گیری غلظت ذرات معلق در هوا که از خروجی دودکش صنایع، نیروگاه‌ها، خودروها و سایر منابع آلاینده ایجاد می‌شود، استفاده می‌شود. این دستگاه با استفاده از تکنولوژی‌های نوری و لیزری، قادر است غلظت ذرات را در هوا به طور آنلاین و به صورت دقیق اندازه گیری کند. این دستگاه معمولاً شامل یک سری سنسورها و ابزارهای اندازه گیری مانند لیزرها، دتکتورها و فیلترها می‌باشد که در کنار هم به منظور اندازه گیری ذرات در هوا استفاده می‌شوند. داده‌های اندازه گیری شده توسط این دستگاه به صورت آنلاین و به طور مستمر به سازمان محیط زیست و مسئولین مربوطه ارسال می‌شود تا در صورت لزوم، اقدامات لازم برای کنترل آلودگی هوا انجام شود.
برای سنجش غلظت ذرات دودکش، از دستگاه‌های مختلفی استفاده می‌شود. برخی از انواع دستگاه‌های سنجش غلظت ذرات دودکش عبارتند از:
۱. دستگاه‌های نمونه‌برداری: این دستگاه‌ها برای جمع‌آوری نمونه‌های گاز از داخل دودکش استفاده می‌شوند و برای تعیین غلظت ذرات جامد در نمونه‌های جمع‌آوری شده از روش‌های شیمیایی استفاده می‌کنند.
۲. دستگاه‌های مبتنی بر لیزر: این دستگاه‌ها از پرتو لیزر استفاده می‌کنند تا ذرات را شمارش کنند. در این دستگاه‌ها، یک پرتو لیزر از طریق نمونه‌برداری شده از دودکش عبور می‌کند و ذرات را به‌طور دقیق شمارش می‌کند.
۳. دستگاه‌های مبتنی بر فیلتر: این دستگاه‌ها از فیلتری استفاده می‌کنند که ذرات دودکش را به خود می‌کشد. سپس غلظت ذرات را با توجه به وزن فیلتر قبل و بعد از نمونه‌برداری تعیین می‌کنند.
۴. دستگاه‌های نفوذسنجی: این دستگاه‌ها برای تعیین غلظت ذرات دودکش استفاده می‌شوند. ذرات دودکش را در یک لوله‌ی غشایی جمع‌آوری می‌کنند و با توجه به نرخ نفوذ ذرات به داخل لوله، غلظت ذرات را تعیین می‌کنند.
انواع دستگاه‌های پایش آنلاین ذرات خروجی دودکش صنایع شامل:
۱- اسپکتروفتومتر لیزری: این دستگاه با استفاده از پرتو لیزر، ذرات خروجی از دودکش را اندازه گیری و طبقه بندی می‌کند.
۲- دستگاه تکنولوژی فراصوت: این دستگاه با استفاده از امواج فراصوت، ذرات خروجی را شناسایی و اندازه گیری می‌کند.
۳- دستگاه اندازه گیری تصویری: این دستگاه با استفاده از دوربین‌های دیجیتال، تصویر ذرات خروجی را ثبت کرده و اندازه گیری می‌کند.
۴- دستگاه اندازه گیری با استفاده از بارگیری الکتریکی: این دستگاه با استفاده از بارگیری الکتریکی، ذرات خروجی را شناسایی و اندازه گیری می‌کند.
هر یک از این دستگاه‌ها به منظور اندازه گیری غلظت ذرات معلق در هوا و کنترل آلودگی هوا، در صنایع مختلف استفاده می‌شوند.
روش های نصب دستگاه های پایش آنلاین ذرات خروجی دودکش
نصب دستگاه‌های پایش آنلاین ذرات خروجی دودکش صنایع به نحوه کارکرد آنها و ویژگی‌های محیطی و فنی سایت صنعتی مربوطه بستگی دارد. هر کدام از روش‌ها باید با توجه به ویژگی‌های محیطی و فنی سایت صنعتی انتخاب و اعمال شوند. همچنین، در نصب دستگاه‌های پایش آنلاین ذرات خروجی دودکش صنایع، نکاتی مانند اندازه‌گیری مناسب فضایی و زمانی، نصب در محل محافظت شده، تست و کالیبراسیون منظم و سایر موارد بهداشتی و ایمنی نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
نصب تجهیزات پایش آنلاین بر روی دودکش صنایع باید با دقت و بر اساس معیارهای خاصی انجام شود تا از بهینه‌ترین نتیجه ممکن برای پایش آلاینده‌های دودکش بهره گرفته شود. در این راستا، محاسبه محل مناسب برای نصب تجهیزات پایش آنلاین بر روی دودکش، به عوامل زیر وابسته است:
1- طبقه‌بندی سایز ذرات مورد پایش: برای پایش ذرات خروجی دودکش، باید توجه داشت که دستگاه پایش آنلاین باید بر روی محل مناسبی نصب شود که امکان تشخیص ذرات در سایزهای مورد نظر را فراهم کند. برای مثال، برای پایش ذرات ریز و نانو متری، باید از دستگاه‌های پایش آنلاین با قابلیت تشخیص سایزهای ریز و نانو متری استفاده کرد.
2- فاصله تا نقطه تولید ذرات: با افزایش فاصله تا نقطه تولید ذرات، غلظت ذرات در هوا کاهش می‌یابد. بنابراین، به منظور داشتن دقت بیشتر در پایش آنلاین ذرات، بهتر است تجهیزات پایش آنلاین نزدیک به نقطه تولید ذرات نصب شود.
3- جریان هوای خروجی از دودکش: همانطور که گفته شد، پایش آلاینده‌های دودکش باید در نزدیکی نقطه تولید آنها باشد. بنابراین، باید جریان هوای خروجی از دودکش را تحلیل کرد و براساس آن، محل مناسب برای نصب تجهیزات پایش آنلاین را انتخاب کرد.
4- شرایط آب و هوایی: شرایط آب و هوایی محل نصب تجهیزات پایش آنلاین بر روی دودکش، می‌توان
پارامترهای الزامی سازمان محیط زیست برای سنجش خروجی دودکش صنایع
سازمان محیط زیست برای سنجش خروجی دودکش صنایع از تعدادی پارامتر الزامی استفاده می کند. این پارامترها شامل موارد زیر می باشند:
غلظت گازهای خروجی از دودکش: این پارامتر باید برای گازهای مختلفی که از دودکش خروجی می گیرند، اندازه گیری شود. برای مثال، غلظت اکسیدهای گوگرد، اکسیدهای نیتروژن، دی اکسیدکربن و ذرات معلق در هوا می تواند اندازه گیری شود.
دمای خروجی از دودکش: دمای خروجی از دودکش نیز باید بررسی شود و این امر به عنوان یکی از پارامترهای الزامی برای سنجش خروجی دودکش در نظر گرفته می شود.
میزان جرمی ذرات معلق در هوا: این پارامتر برای اندازه گیری میزان ذرات معلق در هوا مورد استفاده قرار می گیرد. این ذرات معمولاً شامل ذرات معدنی، ذرات آلی و ذرات شیمیایی هستند.
میزان فلزات سنگین: این پارامتر برای سنجش میزان فلزات سنگین در برخی از خروجی دودکش ها استفاده می شود. این مورد جهت صنایعی الزام است که دارای فرآیندهایی با بخارات فلزات سنگین هستند. تعدادی از این فلزات، سرب، کادمیوم، روی و مس هستند که در خروجی دودکش صنایع یافت می شوند.